Στην τρέχουσα περίοδο που τα Βαλκάνια αποτέλεσαν κέντρο πολιτικού και οικονομικού ενδιαφέροντος, η Θεσσαλονίκη κατείχε πρωταρχική θέση στις εξελίξεις, όχι μόνο εξαιτίας του Μακεδονικού και του μεταναστευτικού ζητήματος, αλλά και σε συνάρτηση με την σημασία της πόλης για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο Σταύρος Καλαφάτης, βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας, μίλησε στη EURACTIV για τη Συμφωνία των Πρεσπών, την τοπική και ευρωπαϊκή διάσταση του μεταναστευτικού ζητήματος, το ρόλο της Θεσσαλονίκης ως διπλωματικό και εμπορικό κέντρο των Βαλκανίων και το στίγμα του δήμου στο περιφερειακό και ευρωπαϊκό πανόραμα.
Όσον αφορά τη συμφωνία με τα Σκόπια, ποια βλέπετε να είναι η εξέλιξη; Εφόσον τα Σκόπια ψηφίσουν θετικά στο δημοψήφισμα, ποιες βλέπετε να είναι οι εξελίξεις στην Ελλάδα;
Αμέσως μετά το δημοψήφισμα εφόσον αυτό καταλήξει θετικά, τα Σκόπια οφείλουν να προχωρήσουν σε συνταγματική αλλαγή και αμέσως μετά η Βουλή των Ελλήνων να κυρώσει τη συμφωνία. Είναι βέβαια γεγονός ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έχει δηλώσει πως υπάρχει εξασφαλισμένη πλειοψηφία για την κύρωσή της. Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι αμέσως μετά ο Πρωθυπουργός θα ζητήσει και θα πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Αποκάλυψε έτσι ότι η κυβέρνηση έχει ήδη οργανώσει αποστασία αντιπολιτευόμενων κόντρα στη βούληση των κομμάτων τους, προκειμένου να κυρώσει τη συμφωνία και να παρατείνει το βίο της. Και η προαγγελία αυτή, προαγγελία αποστασίας για λογαριασμό της κυβέρνησης, συνιστά σοβαρότατο ζήτημα πολιτικής, δημοκρατικής και ηθικής τάξης. Παρόλα αυτά ακούγονται στην κυβερνητική πλευρά απόψεις που συνιστούν την άμεση εγκατάλειψη της εξουσίας, σε μια τέτοια περίπτωση, προκειμένου η κύρωση να περάσει στην επόμενη κυβέρνηση. Στο μεταξύ, όμως, η συμφωνία θα έχει παράξει τετελεσμένα, καθώς τα Σκόπια έχουν ήδη προσκληθεί στο ΝΑΤΟ και η απόφαση του Βουκουρεστίου του 2008 που έλεγε «πρώτα λύση και μετά πρόσκληση ένταξης» έχει ναρκοθετηθεί. Γι αυτό ακριβώς, οι εκλογές γίνονται τώρα πιο επιτακτικές από ποτέ.
Πώς βλέπετε να επηρεάζεται -θετικά και αρνητικά- η Θεσσαλονίκη ειδικά από την εξέλιξη της συμφωνίας; Ποιος θεωρείτε ότι πρέπει να είναι ο ρόλος του δήμου Θεσσαλονίκης στη διαδικασία αυτή;
Η ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και συνεργασίας με τους γείτονες μπορεί να υπηρετεί τα κοινά συμφέροντα. Με την προϋπόθεση ότι οι σχέσεις αυτές θα στηρίζονται σε δίκαιη λύση των εκκρεμοτήτων του παρελθόντος. Και αυτό, δυστυχώς δεν συμβαίνει με τη συμφωνία των Πρεσπών, καθώς παραχωρεί στους Σκοπιανούς «μακεδονική» εθνικότητα και γλώσσα. Επιπλέον υπάρχει το άρθρο 1 της συμφωνίας που λέει ότι η διευθέτηση των εμπορικών ονομασιών, των επωνυμιών και σημάτων θα γίνει από «διεθνή ομάδα ειδικών», γεγονός που εγείρει σοβαρά ζητήματα σε βάρος ελληνικών προϊόντων με ονομασία προέλευσης τη Μακεδονία. Υπάρχει και το άρθρο 13 που αναφέρει ότι «λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι το δεύτερο συμβαλλόμενο μέρος, είναι περίκλειστο κράτος, τα συμβαλλόμενα μέρη θα καθοδηγούνται από τις σχετικές προβλέψεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας», γεγονός που προεξοφλεί παραχώρηση στα Σκόπια, δικαιωμάτων επί της ελληνικής ΑΟΖ. Πολύ απλόχερη η κυβέρνηση Τσίπρα Καμμένου. Όπως απλόχερη ήταν και η διοίκηση του Δήμου Θεσσαλονίκης, ο επικεφαλής της οποίας είχε σπεύσει να χαρίσει στους Σκοπιανούς το όνομα «Μακεδονία».
Βλέπουμε γενικότερα -με αφορμή και τη Βουλγαρική προεδρία της ΕΕ- ότι τα Βαλκάνια βρίσκονται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Και ενώ ακούμε εδώ και χρόνια ότι η Θεσσαλονίκη θα αναβαθμιστεί σε διπλωματικό και οικονομικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, η πόλη μάλλον δεν έχει βρει το βηματισμό της. Τι εμποδίζει αυτή την εξέλιξη; Είναι θέμα γενικότερων συνθηκών ή μήπως και οι παραγωγικές δυνάμεις της πόλης δεν αναλαμβάνουν το ρόλο τους;
Η ανάδειξη της γεωστρατηγικής θέσης της Θεσσαλονίκης έπρεπε να είναι προτεραιότητα του δημάρχου. Για να ικανοποιήσει, όμως, την ιδεοληψία του ο κ. Μπουτάρης ανοίχτηκε με μονοδιάστατο τρόπο. Στα χρόνια που πέρασαν οι παραγωγικές δυνάμεις της πόλης είδαν την ευκαιρία εκμετάλλευσης ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, να πηγαίνει χαμένη. Από τη μία τα capital controls των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και από την άλλη ένας δήμαρχος που θεωρείται αναξιόπιστος. Το τοπικό δυναμικό δεν είχε επαρκή υποστήριξη από την κεντρική εξουσία. Μόνο επί Νέας Δημοκρατίας κινήθηκαν πράγματα στην πόλη. Και σήμερα, μόνο η ΝΔ έχει πραγματικές προτάσεις για ανάπτυξη και το κατάλληλο εθνικό πλαίσιο που να ενισχύει αυτή την προοπτική, με ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας, ώστε η Θεσσαλονίκη να εκμεταλλευτεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και να απευθυνθεί στην εγγύς αγορά της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αναφορικά με τη Σύνοδο Κορυφής των 28 της ΕΕ, η Ευρώπη τείνει να χωριστεί σε δύο στρατόπεδα σε σχέση με το μεταναστευτικό. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και πώς νομίζετε ότι η Ελλάδα μπορεί να αντιδράσει στην άρνηση πολλών κρατών μελών να υποδεχτούν μετανάστες; Πρέπει να πιέσουμε ευρωπαϊκά ή να σκληρύνουμε τη στάση μας στην υποδοχή τους;
Την απάντηση σε ένα μείζον ευρωπαϊκό πρόβλημα, οφείλει να τη δώσει συλλογικά η Ευρώπη. Η λύση πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Κανένα κράτος δεν μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει ένα τέτοιας έκτασης διεθνές πρόβλημα. Η Ευρώπη έχει ένα στοίχημα αλληλεγγύης και ουσιαστικής συμπόρευσης. Έχουμε κατ` επανάληψη τονίσει την ανάγκη αναδιαπραγμάτευσης της Συνθήκης του Δουβλίνου και την ανάγκη κατανομής των προσφύγων σε όλα τα κράτη μέλη. Τη θέση αυτή συμμερίζονται και τα κεντρικά ευρωπαϊκά όργανα στις Βρυξέλλες, αναγνωρίζοντας πως οι συνθήκες έχουν μεταβληθεί δραματικά από την εποχή του Δουβλίνου. Οφείλουν όλοι να συνειδητοποιήσουν, πως το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα και όχι πρόβλημα των χωρών της περιφέρειας. Και η Ευρώπη οφείλει και να λάβει ρεαλιστικές αποφάσεις, αντάξιες του πολιτισμού της και των αξιών της, που θα δεσμεύουν όλα τα κράτη μέλη. Επιθυμούμε προσεκτική, συνετή και υπεύθυνη μεταναστευτική πολιτική εντός της Ε.Ε με δίκαιη κατανομή βαρών.
Στην Ευρώπη βλέπουμε ότι οι «Αστικές Καινοτόμες Δράσεις» (Urban Agenda for the EU) προωθούν την καινοτομία, τη χρήση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για την αυτοδιοίκηση κα τη δυνατότητα αυτόνομων αναπτυξιακών σχεδιασμών σε τοπικό επίπεδο. Μπορεί η ελληνική αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί στο μοντέλο αυτό;
Η Ε.Ε προσπαθεί να μη χάσει τον προσανατολισμό της. Αυτός ο προσανατολισμός έχει την έδρα του στο 1957 και δεν στρέφεται κάπου αλλού παρά στην πολιτική ενοποίηση. Σε αυτήν την προσπάθεια, έχει ενταχθεί και το Urban Agenda for the EU. Σαφώς και μπορεί η ελληνική αυτοδιοίκηση, αν αφεθεί μόνη της χωρίς πολιτικούς περιορισμούς, να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών, με το δυναμικό και τις δυνατότητες που έχει. Και βέβαια, να έχει τη στήριξη της Πολιτείας, είτε για να αξιοποιήσει στο έπακρον τις αρμοδιότητές της, είτε για να κάνει χρήση αναπτυξιακών εργαλείων που απαιτούν μεγαλύτερη ευελιξία.
Τι στίγμα αφήνει μέχρι σήμερα ο Δήμος Θεσσαλονίκης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο;
Η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε χωρίς καμία υπερβολή να φιλοξενεί ένα μηνιαίο διεθνές γεγονός ισάξιο της ΔΕΘ. Θα μπορούσε να γίνει η έδρα μεγάλων πανεπιστημίων τα οποία θα φέρνουν φοιτητές από όλη την ανατολική Ευρώπη και όχι μόνο. Βλέπετε να γίνεται κάτι από αυτά; Η υπόληψη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι όπως ο σεβασμός. Κερδίζεται. Η Θεσσαλονίκη θα αφήσει στίγμα λαμπρό μόνο όταν αρχίζει να αναβαθμίζει τον ίδιο της τον εαυτό. Δυστυχώς, η σημερινή διοίκηση του Δήμου, μετρά τις επιδόσεις της σε όλα τα επίπεδα, με βάση τον επικοινωνιακό και όχι τον ουσιαστικό αντίκτυπο που έχουν στους πολίτες. Ξέρετε, είναι και στο χέρι κάθε διοίκησης, την όποια έλλειψη αρμοδιοτήτων να την δει ως αφετηρία συνεργειών και ελιγμών που θα φέρουν αποτελέσματα, ή να την επικαλείται απλά ως άλλοθι αδράνειας.