«Η ανικανότητα και η υποκρισία αυτής της κυβέρνησης ξεπερνά κάθε όριο, όταν φτάνει στο σημείο να καταστρατηγεί τους πλέον κοινωφελείς νόμους, που υπηρετούν το περιβάλλον και ταυτόχρονα λύνουν προβλήματα που ταλάνιζαν δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων για δεκαετίες.»
Αυτό επισημαίνει ο Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της Ν.Δ. Σταύρος Καλαφάτης, καταγγέλλοντας την μη απόδοση των πόρων από ρυθμίσεις αυθαιρέτων στο Πράσινο Ταμείο για περιβαλλοντικές δράσεις, όπως προβλέπεται από το Νόμο 4178/2013 για την «αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και το περιβαλλοντικό ισοζύγιο» που κατατέθηκε από τον ίδιο κατά τη θητεία του ως Υπουργού Αναπληρωτή Περιβάλλοντος και ψηφίστηκε, με το ΣτΕ να τον αποδέχεται ως συνταγματικό, ακριβώς λόγω των δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου που εξασφαλίζει.
«Η απόδοση εισπραχθέντων προστίμων από τακτοποίηση αυθαιρέτων στο Πράσινο Ταμείο για δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου, δεν είναι προαιρετική. Είναι υποχρεωτική. Είναι οικολογικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνη απόφαση που είχαμε λάβει, αποσπώντας θετικά σχόλια και από την τότε αντιπολίτευση. Και είναι αυτή ακριβώς η πρόβλεψη που καταστρατηγεί η σημερινή δήθεν οικολογικών προθέσεων κυβέρνηση, υπονομεύοντας τη νομιμότητα μιας διαδικασίας που απελευθέρωσε δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων από τις συνθήκες ομηρίας που είχαν περιέλθει επί δεκαετίες. Επιτέλους, είτε ανικανότητα είναι η αιτία, είτε ρεβανσισμός, δεν φταίνε σε τίποτα, ούτε το περιβάλλον, ούτε οι Έλληνες που έσπευσαν να πληρώσουν τα σχετικά πρόστιμα, αξιοποιώντας το νόμο.»
Ο κ. Καλαφάτης, κατέθεσε και σχετική ερώτηση προς τους αρμόδιους υπουργούς στη Βουλή, το πλήρες κείμενο της οποίας έχει ως εξής:
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης
ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
6246/17.6.2016
ΕΡΩΤΗΣΗ
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ
1. Περιβάλλοντος και Ενέργειας
2. Οικονομικών
3. Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης
Θέμα: Ολιγωρία της κυβέρνησης στην υλοποίηση των προγραμμάτων του Πράσινου Ταμείου και στην εφαρμογή του περιβαλλοντικού ισοζυγίου
Ανάμεσα στις πηγές εσόδων του Πράσινου Ταμείου είναι και οι πόροι του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, σύμφωνα με το Ν 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης – Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις», στο άρθρο 39 του οποίου προβλέπεται ότι το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που καταβάλλεται για την υπαγωγή στο Νόμο αυτό θα αποδίδεται υπέρ του Πράσινου Ταμείου, και θα κατατίθεται σε ειδικό κωδικό αριθμό υπό τον τίτλο «Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο». Οι βασικοί πόροι του Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου είναι το ειδικό πρόστιμο διατήρησης για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος του άρθρου 5 του ν. 3843/2010 για τους ημιυπαίθριους χώρους και το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 για την ρύθμιση αυθαιρέτων.
Οι δε δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου, περιγράφονται αναλυτικά (άρθρο 40 του ν. 4178/2013) και περιλαμβάνουν κατεδαφίσεις αυθαιρέτων κτισμάτων, ανάδειξη, διαχείριση και συντήρηση υφισταμένων ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων πρασίνου στον αστικό ιστό ιδίως μέσω αναπλάσεων, δημιουργία κοινοχρήστων χώρων πρασίνου κ.α.
Ουσιαστικά με το νόμο 4178/2013 προβλέπεται ότι, οι πόροι πρέπει να διατίθενται ανταποδοτικά, για την αντιστάθμιση των δυσμενών συνεπειών από τις συνέπειες της αυθαίρετης δόμησης.
Στη με αριθ. 1858/14-5-2015 απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε συνταγματικό το Ν. 4178/2013, προβλέπεται ότι, μεταξύ των ρυθμίσεων, η εφαρμογή των οποίων περιορίζει στο ελάχιστο δυνατό τις δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις, είναι η επιβολή προστίμου για την υπαγωγή στο νόμο και η διάθεση ποσοστού του για την αντιστάθμιση των πολεοδομικών συνεπειών.
Συνεπώς, η εφαρμογή του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, αναγνωριζόμενη και από το ΣτΕ ως ένας εκ των λόγων που καθιστούν τις ρυθμίσεις του Ν 4178 συνταγματικά ανεκτές, πρέπει να θεωρείται υποχρεωτική.
Η εφαρμογή του ανταποδοτικού συστήματος παραμένει ανέφικτη, για το λόγο ότι, όπως αναφέρεται στον Απολογισμό Δράσεων του Πράσινου Ταμείου, (Ιούνιος 2015), τα στοιχεία που αφορούν τη γεωγραφική προέλευση των πόρων αποτελούν μία συγκεντρωτική αποτύπωση, διότι δεν υφίσταται η κατανομή τους σε επίπεδο Δήμου.
Στην ίδια έκθεση-απολογισμό αναφέρεται στη συνέχεια ότι, για την εφαρμογή του ανταποδοτικού συστήματος το Πράσινο Ταμείο είχε αποφασίσει τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης με το ΤΕΕ, για την δημιουργία, λειτουργία και συντήρηση πλατφόρμας για την ένταξη προτάσεων σε πρόγραμμα δράσεων περιβαλλοντικού ισοζυγίου, ώστε να υπάρχει άμεση πληροφορία για την πηγή προέλευσης των προστίμων, σε επίπεδο Δήμου, και να καταστεί δυνατή η εφαρμογή της ανταποδοτικότητας των πόρων περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Με τον τρόπο αυτό, κάθε Δήμος θα μπορεί να γνωρίζει απολύτως τα ποσά που καταβλήθηκαν για την τακτοποίηση αυθαιρέτων χρήσεων και κατασκευών εντός της διοικητικής του περιφέρειας.
Το 2014 συντάχθηκε η σχετική προγραμματική σύμβαση με το ΤΕΕ και εγκρίθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο τον Ιανουάριο του 2015. Η σύμβαση όμως παραμένει ανυπόγραφη.
Ο περιορισμός διάθεσης των πόρων του Πράσινου Ταμείου για τις περιβαλλοντικές δράσεις και η παρακράτηση των πόρων του υπέρ του κρατικού προϋπολογισμού καθιστούν στην ουσία αδύνατη την εκπλήρωση του σκοπού του για ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και τη στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας. Σήμερα, η διάθεση των πόρων του Πράσινου Ταμείου κατ’ έτος δεν υπερβαίνει το πέντε τοις εκατό (2,5%) επί του συνόλου των διαθεσίμων του κατά το τέλος του προηγούμενου έτους (άρθρο 32 παρ. 16 του ν. 4111/2013)
Όπως δε αναφέρεται στον Απολογισμό Δράσεων του 2015, οι πόροι του Πράσινου Ταμείου, στη συντριπτική τους πλειοψηφία εισπράττονται μέσω ειδικών κωδικών που τηρούνται στις κατά τόπο αρμόδιες ΔΟΥ, όμως στην πραγματικότητα οι πόροι αυτοί είτε δεν αποδίδονται καθόλου από τις ΔΟΥ στο Ταμείο, ή στο εποπτεύον Υπουργείο, είτε αποδίδονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα, χωρίς αναφορά ως προς την προέλευση του πόρου, είτε αποδίδονται μερικώς χωρίς να γίνεται ποτέ απολογισμός για το σύνολο των εισπράξεων από τους πράσινους πόρους. Ομοίως πόροι που αποδίδονται από τις ΔΟΥ προς το ΥΠΕΝ είτε δεν περιέρχονται καθόλου στο Πράσινο Ταμείο, είτε περιέρχονται σ’ αυτό μερικώς, είτε σε άτακτα χρονικά διαστήματα χωρίς αναφορά της πηγής προέλευσης.
Το 2014 είχε γίνει επικαιροποίηση παλαιότερης μελέτης καταγραφής και ταξινόμησης των πόρων για την εφαρμογή ενός νέου συστήματος είσπραξης και απόδοσής τους. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη.
Από τις αρχές του 2015 παρατηρείται επιβράδυνση στη λειτουργία του Πράσινου Ταμείου και στις διαδικασίες χρηματοδότησης.
Ο προϋπολογισμός του 2015 παρότι είχε εγκριθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση δεν υλοποιήθηκε στο σύνολό του.
Για το 2016 μετά την έγκριση του προϋπολογισμού, ύψους 66 εκ. Ευρώ, έχουν εγκριθεί χρηματοδοτικά προγράμματα για τα 31,4 εκ. Ευρώ, ενώ δεν υπάρχει νέο πρόγραμμα για τα περιβαλλοντικά έργα των Δήμων.
Επειδή η κατεύθυνση των πόρων του Πράσινου Ταμείου σε περιβαλλοντικά έργα των Δήμων είναι αναγκαία για την τοπική ανάπτυξη
Κατόπιν των ανωτέρω
Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός
1. Ποιος είναι ο προϋπολογισμός του 2016 και ποιο το συνολικό ποσό που έχει ήδη διατεθεί για τα χρηματοδοτικά προγράμματα του Ταμείου. Πώς έχουν διατεθεί οι υπόλοιποι πόροι του Ταμείου.
2. Ποιο είναι το συνολικό ποσό που προβλέπεται για τα προγράμματα υπέρ των Δήμων για το 2016. Έχουν δημοσιευθεί προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης; Υπάρχουν νέα προγράμματα και με ποια κριτήρια γίνεται η γεωγραφική κατανομή των πόρων.
3. Υπάρχει πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του Πράσινου Ταμείου για το 2016 για δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου και ποιο το ύψος των σχετικών πιστώσεων.
4. Προτίθεστε να υλοποιήσετε την ανάπτυξη του συστήματος παρακολούθησης και είσπραξης όλων των κατηγοριών των πόρων του Πράσινου Ταμείου και την ένταξή τους στο συνολικό Προϋπολογισμό του.
5. Σε ποιες ενέργειες θα προβείτε ώστε η κατανομή πόρων να γίνεται ανταποδοτικά και με τα κριτήρια του Ν. 4178/2013 για την εξυπηρέτηση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία σύναψης προγραμματικής σύμβασης με το ΤΕΕ για τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγραφής των εσόδων σε τοπικό επίπεδο.
6. Προτίθεστε να προβείτε σε νομοθετική ρύθμιση για την αύξηση του ποσοστού των διαθεσίμων πόρων του Ταμείου από το 2,5% στο 10% για περιβαλλοντικά έργα.
Αθήνα 17 Ιουνίου 2016
Ο ερωτών βουλευτής
Σταύρος Καλαφάτης