Άρθρο του ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΑΦΑΤΗ στην εφημερίδα ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ 13/7/2014
Πολλή συζήτηση έχει γίνει το τελευταίο διάστημα για το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης. Κοινός τόπος όλων των απόψεων που ακούγονται, είναι πως η πόλη το χρειάζεται. Το έχει ανάγκη εδώ και δεκαετίες. Και ναι, η Θεσσαλονίκη πρέπει να έχει ολοκληρωμένο, σύγχρονο Ρυθμιστικό Σχέδιο, πριν το τέλος του 2014.
Όχι όμως ένα σχέδιο-τίτλο… Δηλαδή, όχι ένα Ρυθμιστικό Σχέδιο αναντίστοιχο με την πραγματικότητα και τις σημερινές ανάγκες της περιοχής.
Το Ρυθμιστικό Σχέδιο ενός αστικού κέντρου, αποτελεί σημείο αναφοράς για την περαιτέρω ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Θέτει τις βάσεις και τους όρους της προσδοκώμενης ανάπτυξης. Προβλέπει τη χωροταξία επενδυτικών δράσεων, εξειδικεύει τα μέτρα ασφαλείας που θα πρέπει να λαμβάνονται βάσει διεθνών συνθηκών για την προστασία των κατοικημένων περιοχών και για την προστασία του περιβάλλοντος. Καθορίζει τις χρήσεις γης και το είδος της δραστηριότητας που αρμόζει, ή δεν αρμόζει, στα χαρακτηριστικά κάθε επιμέρους τοποθεσίας. Βοηθάει τους ιδιώτες, αλλά και το Δημόσιο –στο οποίο συμπεριλαμβάνω και την Αυτοδιοίκηση- στην καλύτερη αξιοποίηση των αναπτυξιακών εργαλείων της Θεσσαλονίκης. Λιμάνι, ΔΕΘ, κ.λ.π.
Είναι σημαντικό λοιπόν, το νέο ρυθμιστικό να ανταποκρίνεται στο σήμερα και βέβαια να λαμβάνει υπόψη του την οικονομική, κοινωνική και αναπτυξιακή κατάσταση με ρεαλισμό. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι όλη η φιλοσοφία, αλλά και το περιεχόμενο του ρυθμιστικού έχει σημείο αναφοράς το τι ίσχυε σε οικονομία και κοινωνία στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης πριν το 2008-2009 κλονίζει την αξιοπιστία αλλά και την αποτελεσματικότητα του κειμένου.
Επιπρόσθετα και επί της ουσίας, μια σειρά διατυπώσεων που προτάθηκαν, σχεδόν θέτουν σε κίνδυνο το αναπτυξιακό μέλλον της περιοχής. Δημιουργούν ακόμα και νομικά κενά σε βάρος των ήδη ενεργών επιχειρήσεων, παραθέτοντας προδιαγραφές δραστηριότητας, που δε λαμβάνουν υπόψη τη σημερινή λειτουργία κάποιων επιχειρήσεων. Κινδυνεύει δηλαδή, αυτό το σχέδιο, να αποτελέσει αντιαπαντυξιακή τροχοπέδη της Θεσσαλονίκης, αντί για εφόδιο…
Επίσης, πριν από λίγες μέρες ψηφίστηκε στην ελληνική Βουλή ένας νέος νόμος για τη χωροταξία, ο οποίος καταργεί εν πολλοίς το νόμο στον οποίο βασίστηκε σε πολλά σημεία το νέο ρυθμιστικο. Αυτό το γεγονός αποτελεί από μόνο του λόγο αναθεώρησης και επικαιροποίησης του ρυθμιστικού προσαρμοσμένο πλέον στο εν ισχύει και όχι στο κατηργημένο θεσμικό πλαίσιο.
Τέλος, είναι απλώς σύμφωνο με τη λογική το να ολοκληρωθεί πρώτα ο Περιφερειακός Χωροταξικος Σχεδιασμός, που αποτελεί υπερκείμενο επίπεδο σχεδιασμού (ο οποίος σε λίγες εβδομάδες θα είναι έτοιμος, όπως διαβεβαιώνεται από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) και έπειτα να θεσπιστεί το ρυθμιστικό, το οποίο αποτελεί υποκείμενο επίπεδο σχεδιασμού σε σχέση με τον Περιφερειακό. Πρώτα, ολοκληρώνεται λοιπόν ο Περιφερειακός Χωροταξικός Σχεδιασμός, που είναι γενικών κατευθύνσεων και έπειτα θεσπίζεται το ρυθμιστικό πλαίσιο που είναι ειδικότερος σχεδιασμός προσαρμοσμένος βέβαια στο γενικότερο περιφερειακό σχεδιασμό.
Το ορθό λοιπόν, είναι να ακολουθήσει αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, και πάντως πριν το τέλος του έτους, η οριστικοποίηση και ψήφιση ενός νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου της Θεσσαλονίκης.
Θετικό είναι το γεγονός, πως η Πολιτεία, δια του αρμόδιου υπουργού, εξέφρασε την πρόθεση να λάβει σοβαρά υπόψη της όλα τα παραπάνω, αλλά και τις προτάσεις των αρχών και φορέων της Θεσσαλονίκης.
Για να τις λάβει υπόψη, όμως, πρέπει και να υπάρχουν. Και να είναι απόψεις των φορέων και των αρχών. Και όχι ενός ή τριών προσώπων που διοικούν τους φορείς και τις αρχές, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του δήμου Θεσσαλονίκης. Είναι θέμα ουσίας και δημοκρατίας.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το δήμο Θεσσαλονίκης, οι απόψεις και οι προτάσεις που θα εκφράσει, είναι λογικό να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Γι’ αυτό και θα πρέπει να αποτελούν προϊόν ενός ευρύτερου αλλά συγκεκριμένου διαλόγου και να συνοδεύονται από την αντιπροσωπευτικότητα που θα εξασφαλίσει η συζήτησή τους και η επικύρωσή τους, σε ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Αυτήν την ειδική συνεδρίαση, με αποκλειστικό θέμα το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης, κάλεσα τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης και τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου να συγκαλέσουν το συντομότερο δυνατόν και σίγουρα πριν τις 22 Ιουλίου.
Ο δήμαρχος μοιάζει να αρνείται και αντίστοιχη πρόταση που υπέβαλα για το μετρό. Στην περίπτωση του Ρυθμιστικού Σχεδίου, όμως, έχει ένα σοβαρό έλλειμμα να αντιμετωπίσει: το γεγονός, πως οι όποιες θέσεις έχει διατυπώσει και οι όποιες προτάσεις, συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν στο Γραφείο του Δημάρχου και όχι στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Αυτό όμως πρέπει να αλλάξει, ώστε οι θέσεις που εκφράζει η διοίκηση στην επαφή της με τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα, για ένα τόσο σοβαρό θέμα, να αντιπροσωπεύουν -έστω και κατά πλειοψηφία- το σύνολο του δήμου, έχοντας προκύψει σε μια συζήτηση Δημοτικού Συμβουλίου.