Ο πολεοδομικός ιστός της πόλης μας χαρακτηρίζεται από πολύ πυκνό δίκτυο στενών δρόμων, που δημιουργεί μικρά οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς πράσινο και χωρίς  ενιαίους δημόσιους χώρους. Για να υπάρξει αναβάθμιση της εικόνας του δημόσιου χώρου, απαιτείται ανάκτηση και διεύρυνση του κοινόχρηστου χαρακτήρα του, αποκατάσταση της λειτουργικότητάς του, δημιουργία πόλων έλξης και σημείων ενδιαφέροντος.  Τίποτε δεν είναι εύκολο. Είναι, όμως, απόλυτα εφικτό να δώσουμε μια άλλη «ταυτότητα» στο υποβαθμισμένο περιβάλλον πολλών συνοικιών, κυρίως στην περιφέρεια το Δήμου.

Σ` αυτό μπορούν να συμβάλλουν:

– Η οργάνωση του αστικού χώρου με την ομαδοποίηση μικρών τετραγώνων, σε νοητά μεγαλύτερα οικοδομικά τετράγωνα, που μπορούν να λειτουργήσουν ως πεδία αναφοράς εξειδικευμένων δράσεων.

– Η εξασφάλιση ελεύθερης διέλευσης των πεζών, με την απομάκρυνση   εμποδίων.

– Η ιεράρχηση των τοπικών κυκλοφοριακών κινήσεων, για ήπιες ρυθμιστικές παρεμβάσεις.

– Η αποκάλυψη και ενίσχυση σημείων οπτικής ανακούφισης, ή «οπτικής φυγής», όπως θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε.

Στον αντίποδα, έχουμε ως καθημερινούς «αντιπάλους», τους παράγοντες που συντελούν στη διαρκή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων:

• Έλλειψη συστηματικής συντήρησης των κοινοχρήστων χώρων.
• Εγκατάλειψη  των νησίδων πρασίνου και των δενδροστοιχιών.
• Βανδαλισμοί του αστικού εξοπλισμού (στέγαστρα, παγκάκια κλπ).
• Καταλήψεις κάθε ελεύθερου χώρου από οχήματα.
• Οπτική ρύπανση (επιγραφές, αφίσες και  κάθε είδους απορρίμματα).
• Επιταχυνόμενη γήρανση και υποβάθμιση ιδιωτικών κτιρίων.

Με το σχολείο ή την τοπική πλατεία στο επίκεντρο, η γειτονιά μπορεί και πάλι να αποτελέσει πυρήνα ανασύνταξης του κοινωνικού ιστού. Να ανακτήσει, δηλαδή, τα σημεία επαφής των κατοίκων, όπου η καθημερινή συνάθροιση, οι εμπορικές λειτουργίες, οι δραστηριότητες αναψυχής επαναπροσδιορίζονται και αποκτούν τη δυναμική που έχουν χάσει εδώ και χρόνια.

Δημιουργώντας  σε επίπεδο γειτονιάς ένα δίκτυο μικρών δημόσιων χώρων, ως πυρήνων ενδιαφέροντος που συνδέονται μεταξύ τους με συνεχείς διαδρομές πεζών, ποδηλατόδρομους και πεζόδρομους, στοχεύουμε στην τόνωση της κοινωνικής συνοχής και στην αύξηση της της εμπορικότητας των περιοχών ανάπλασης.

Ένας τέτοιος στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί με αποσπασματικές παρεμβάσεις, όπως συνηθίζεται.  Σήμερα είναι απαραίτητο να ξαναδούμε τη γειτονιά, ως κύτταρο του αστικού κορμού, μέσα από ένα σύνολο εφαρμογής δράσεων που στοχεύουν:  α) Στη βελτίωση όλου του φάσματος των καθημερινών λειτουργιών των κατοίκων (στάθμευση, τροφοδοσία, καθαριότητα, μετακινήσεις, εκπαίδευση, αναψυχή κ.α.),   β)  στην τόνωση της τοπικής αγοράς, και γ)  στην αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση του δημόσιου χώρου.

Το ενδιαφέρον μας, στρέφεται κατά προτεραιότητα σε γειτονιές με μειονεκτικά χαρακτηριστικά: απουσία ελεύθερων χώρων, μεγάλο αριθμό εγκαταλελειμμένων κτιρίων, συγκέντρωση ασύμβατων χρήσεων, φαινόμενα παραεμπορίου ή εγκληματικότητας, έλλειψη βασικών κοινωνικών υποδομών.

Σκοπός μας, να αναζωογονηθούν προς όφελος των κατοίκων και να  ανακτήσουν τη λειτουργικότητα και τις κοινωνικές εξυπηρετήσεις που είναι αναγκαίο να διαθέτουν για να συγκρατήσουν τον πληθυσμό τους.

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αστικών παρεμβάσεων, σε κλίμακα συνοικίας, για να ανακτήσουμε την «ανθρώπινη κλίμακα». Δηλαδή, να μελετήσουμε και να υποστηρίξουμε τις ανάγκες όλων των ηλικιακών ομάδων, από   τα μικρά παιδιά , μέχρι την τρίτη ηλικία.

Βάση του σχεδιασμού μας, είναι ο ελάχιστος, στοιχειώδης αριθμός προαπαιτούμενων δομών, ώστε κάθε γειτονιά να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές των σύγχρονων αστικών κέντρων.

Από τον παιδικό-βρεφονηπιακό σταθμό έως το κέντρο ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων, από το δημοτικό χώρο άθλησης έως το τοπικό πάρκο, από την τοπική αγορά έως το σταθμό αυτοκινήτων, υπάρχει ευρύ πεδίο εξυπηρετήσεων και παροχών. Είναι ευθύνη του Δήμου, να αναβαθμιστεί η γειτονιά, τόσο ως χώρος κατοικίας, όσο και ως τοπική αγορά. Έτσι ώστε να ζωντανέψουν οι γειτονιές μας και να  υπάρξει αποσυμφόρηση του κέντρου.

Μας προκαλούν να δράσουμε, χωρίς καμιά άλλη καθυστέρηση, η ύφεση της εμπορικής δραστηριότητας, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η εγκατάλειψη της ιστορικής κληρονομιάς, το ποιοτικό και ποσοτικό έλλειμμα  κοινωφελών χώρων.

Η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποκτήσει υγιές αστικό περιβάλλον, οργανωμένη διαχείριση του δημοσίου χώρου και των αστικών μεταφορών, ανάσες που ομορφαίνουν την καθημερινότητά μας και ενισχύουν την ελκυστικότητά της. Μπορεί να καλύψει σύγχρονες ανάγκες, με επίκεντρο τον άνθρωπο.

Ξέρουμε πώς να το κάνουμε. Είμαστε έτοιμοι να το πετύχουμε.