Άρθρο του Σταύρου Καλαφάτη
(δημοσιεύτηκε στην οικονομική e-εφημερίδα voria.gr, στις 21/11/2017)
Η αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου της Θεσσαλονίκης, με τη συνεργασία Κυβέρνησης, Περιφέρειας και εμπλεκόμενων Δήμων, αποτελεί εδώ και χρόνια έναν στόχο που υπηρετώ, ως εφικτό και πολλά υποσχόμενο, με «κλειδί» το σωστό χωροταξικό σχεδιασμό, που ορίζει τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται, αλλά και τι μπορεί να δημιουργηθεί, σε οποιοδήποτε σημείο.
Έτσι, θεώρησα πραγματικά σπουδαία την προ ημερών διοργάνωση μιας συζήτησης από τη Voria.gr για το Παραλιακό Μέτωπο, με βάση χωροταξικά εργαλεία, όπως τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια που θεσπίσαμε κατά τη θητεία μου στο ΥΠΕΚΑ το 2014 με δύο στόχους:
• Να οργανωθούν χωροταξικά και να αναπτυχθούν, περιοχές που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας.
• Να αντιμετωπισθούν κρίσιμα προβλήματα χρήσεων γης.
Όλοι επαινέσαμε την πρωτοβουλία της Περιφέρειας και του ΤΕΕ, να ανοίξει αυτή η συζήτηση, με τεχνοκρατική βάση και ευρύτερες συναινέσεις. Όμως, η κυβέρνηση και ο παριστάμενος υπουργός ξέχασαν αυτά που οι φορείς ανέφεραν, ότι δηλαδή τα σχέδιο για το παράκτιο μέτωπο είναι εφικτό επειδή εμείς δημιουργήσαμε τα εργαλεία. Και το ξέχασαν επειδή διαφορετικά θα έπρεπε να παραδεχθούν ότι αυτά που προβάλουν ως δικό τους έργο, είναι απλά αντιγραφή- και μάλιστα κακή.
Το δε γεγονός, ότι κυβερνητικά στελέχη αντιδρούν επιθετικά ακόμα και σε καλοπροαίρετες επισημάνσεις, που αποσκοπούν μόνο στην διασφάλιση της αποτελεσματικότητας, με οδηγεί σε ένα ακόμα πιο ανησυχητικό συμπέρασμα: πως η κυβέρνηση κάνει συνειδητά… σχέδια στην άμμο για το παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης, για να τα αξιοποιήσει επικοινωνιακά και πολιτικά, αλλά χωρίς ουσιαστικό ενδιαφέρον για την αποτελεσματική υλοποίησή τους. Ας βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη θέση τους για να μη μπορεί κανείς να ισχυριστεί αργότερα, ότι δεν ήξερε.
Η Θεσσαλονίκη έχει ανάγκη από σχεδιασμό υπερτοπικού επιπέδου, με μητροπολιτικά χαρακτηριστικά. Όταν δημιουργούσαμε τα εργαλεία για να το επιτύχουμε αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ μας «πολέμησε» λυσσαλέα, με τις γνωστές ιδεοληψίες περί εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων και ξεπουλήματος.
Ακόμη και όταν ανέλαβαν την εξουσία, επί μήνες, φώναζαν και έλεγαν ότι θα τα καταργήσουν τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια.
Τελικά, μπήκαν στη διαδικασία να αντιγράψουν τα ΕΧΣ που «πολεμούσαν» και τα ξανανομοθέτησαν, μόλις πέρυσι. Και μάλιστα προσέθεσαν και περισσότερη γραφειοκρατία και πιο δύσκολες διαδικασίες, έτσι, για να υπάρχει και η δική τους πινελιά, το “αριστερό “ πρόσημο…
Το κορυφαίο βέβαια, είναι, μετά από όλα αυτά, να έχουν το θράσος υπουργοί της κυβέρνησης να ρωτούν τη ΝΔ, γιατί δεν προχώρησαν επενδύσεις βάσει των ΕΧΣ! Μα, επειδή ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ φυσικά! Θα έπρεπε να απολογούνται αντί να επιτίθενται…
Και θα έπρεπε κυρίως να απολογούνται, διότι στην προσπάθειά τους να τα «πλασάρουν» τα ΕΧΣ ως δικό τους έργο, οι «φωστήρες» του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν σημαντικές αρνητικές τροποποιήσεις. Τέτοιες, που στη περίπτωση του παραλιακού μετώπου της πόλης, μπορούν να κάνουν τη διαφορά, ανάμεσα στη γρήγορη δράση και στην ατέρμονη συζήτηση.
Και εξηγούμαι:
Το αρμόδιο Υπουργείο ανακοίνωσε ότι προχωρά το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο της ΔΕΘ. Η πρόταση όμως για το Παράκτιο Μέτωπο, αφορά μια εφαπτόμενη περιοχή. Πώς θα δικαιολογηθεί, για παράδειγμα στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η διαφορετική αντιμετώπιση με άλλη κανονιστική πρωτοβουλία και άλλο Προεδρικό Διάταγμα, για δύο χωροταξικά εφαπτόμενα σχέδια; Και πριν βιαστούν να απαντήσουν με κατηγορίες για «κινδυνολογία», οι υπουργοί ας θυμηθούν ότι τα δύο ΕΧΣ θα έχουν Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Πώς διασφαλίζεται ότι δεν θα αλληλοαναιρούνται, αν δεν υπάρχει ενιαίος σχεδιασμός;
Και κάτι ακόμη σημαντικό: όλοι οι δήμοι της χώρας, επομένως και της Θεσσαλονίκης, πρέπει να ολοκληρώσουν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια τα παλαιά γενικά πολεοδομικά σχέδια, αλλά αυτή τη φορά να καλύπτουν ολόκληρη την έκταση του Δήμου. Αυτά τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, όπως τα ονομάσαμε, είχαμε προβλέψει να συμβαδίζουν με πρωτοβουλίες όπως αυτή για το παράκτιο μέτωπο, που γίνονται μέσω ΕΧΣ. Η κυβέρνηση κατήργησε αυτή την πρόβλεψη, δίνοντας την δυνατότητα σε κάθε Δήμο ξεχωριστά να αναιρεί τα ευρύτερα σχέδια με το δικό του τοπικό σχέδιο. Και δυστυχώς πάνω σε αυτό καμία απάντηση δεν έδωσε ο παριστάμενος υπουργός στην Ημερίδα της voria.
Και δυστυχώς πρέπει να τονίσω και κάτι άλλο που προσπάθησε η κυβέρνηση να κρύψει στη συζήτηση που έγινε…
Την ώρα που προχωρά η προσπάθεια του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για το παράκτιο μέτωπο της πόλης μας, βρίσκεται σε εξέλιξη η έκδοση Μελετών και Διαταγμάτων για τις περιοχές natura (με πόρους που εμείς εξασφαλίσαμε μέσω ΕΣΠΑ και διαδικασίες που εμείς δρομολογήσαμε με το ΥΜΕΠΕΡΑΑ, παρά τις περί του αντιθέτου πολιτικές κορώνες της κυβέρνησης).
Όπως όμως “ξέφυγε” από τον αρμόδιο υπουργό, στην πρόσφατη εκδήλωση, αντί να εξετασθεί η ΣΜΠΕ του παράκτιου μετώπου με βάση τα ισχύοντα, θα περιμένουμε πότε θα τελειώσουν οι μελέτες των περιοχών natura για να μπορέσει να ξεκινήσει ο σχεδιασμός των χρήσεων γης. Σε τρία χρόνια από σήμερα, σύμφωνα με τις αισιόδοξες προβλέψεις. Ζήσε Μάη μου, δηλαδή…
Όταν τους τα λέμε, όμως, μας κατηγορούν ότι κινδυνολογούμε.
Το αστείο όμως, είναι πως μας κατηγορούν για κινδυνολογία, ακόμα κι όταν τους καλούμε να προχωρήσουν το Προεδρικό Διάταγμα για τις χρήσεις γης, που εκκρεμεί, αφού πρώτα κατήργησαν τον εκσυγχρονισμό των χρήσεων γης που κάναμε το 2014.
Έτσι, ακόμα κι αν ξεκινήσει το ΕΧΣ για το παραλιακό μέτωπο, με βάση τα ισχύοντα σήμερα, θα πρέπει να σχεδιαστεί η ανάπτυξή του, με τους όρους και τις προδιαγραφές του 1987, που έχουν ξεπεραστεί και από την οικονομία και από την κοινωνία. Διότι αυτό το καθεστώς επέλεξε να επαναφέρει σε ισχύ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Από μια εποχή που κάποιες σημερινές χρήσεις γης ήταν άγνωστες στο νομοθέτη…
Αν θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά, πρέπει να συμφωνούμε στα βασικά. Η καλύτερη βάση είναι η αλήθεια και καλύτερο εργαλείο η επιστήμη. Και αυτό ισχύει περισσότερο για δύσκολα θεσμικά σχέδια, όπως αυτό για την ανάπλαση του παραλιακού μετώπου. Για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, όμως, θα πρέπει, κάποτε, να συνταχθούν όλοι ανεξαιρέτως σε μια προσπάθεια αποτελεσματικότητας, με ξεκάθαρους κανόνες, ουσιαστική δουλειά και δίχως μικροπολιτικά παιχνίδια, που προκαλούν μόνο στασιμότητα.